Khám phá Hòn Mun nằm ở phía nam vịnh Nha Trang, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa.  Được gọi là Hòn Mun vì phía đông nam của đảo có những mỏm đá nhô cao, vách dựng hiểm trở tạo thành hang động, đặc biệt đá ở đây đen tuyền tuyệt đẹp.

Khám phá Hòn Mun nằm ở phía nam vịnh Nha Trang, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa.  Được gọi là Hòn Mun vì phía đông nam của đảo có những mỏm đá nhô cao, vách dựng hiểm trở tạo thành hang động, đặc biệt đá ở đây đen tuyền tuyệt đẹp.

Trong những hang động đá đen của Hòn Mun hàng năm có chim yến về làm tổ. Do địa thế của đảo rất gần với dòng hải lưu nóng từ phía xích đạo đưa tới nên thích hợp với điều kiện phát triển của san hô và nhiều loại sinh vật biển nhiệt đới cũng về đây quần tụ, đáy biển vùng Hòn Mun là một tập hợp quần thể sinh vật biển phong phú, đa dạng, là nơi quan sát, nghiên cứu rất lý thú, bổ ích cho các nhà nghiên cứu sinh vật biển, hải dương học và Lữ khách muốn tìm hiểu về biển.Đến Hòn Mun, khách thăm quan có thể lặn biển hoặc đi tàu đáy kính để ngắm nhìn các rạn san hô nhiều màu sắc với nhiều loài sinh vật biển tung tăng bơi lội.

Ở Hòn Mun, san hô nằm ở độ sâu 10m, cùng với rất nhiều loại cá đủ mà sắc và chủng loại. Với độ sâu dưới 18 m, thì không còn cảnh đẹp của san hô, nhưng có rất nhiều hang động. Có những hang sâu 10-15 m, phải dùng đèn để quan sát những sinh vật biển chuyên sống trong bóng tối như tôm, mực, tôm hùm, cá đuối…

Bãi tắm ở Hòn Mun có thể không bằng bãi tắm ở các đảo khác nhưng thế giới đại dương bao quanh đảo rất tuyệt vời. Địa thế của đảo gần với dòng hải lưu nóng từ phía xích đạo đưa tới, rất thích hợp với điều kiện phát triển của rạn san hô và nhiều loại sinh vật biển nhiệt đới về đây quần tụ. Đáy biển vùng Hòn Mun là một tập hợp quần thể sinh vật biển phong phú, đa dạng, là nơi quan sát, nghiên cứu lý thú, bổ ích cho các nhà sinh vật biển nhiệt đới, hải dương học và Lữ khách muốn tìm hiểu vể biển. Phần lớn các tua lặn biển đều đưa khách thăm quan đến Hòn Mun. Mỗi năm có khoản 300.000 lượt khách thăm quan viếng thăm đảo. Hiện có 5 câu lạc bộ bơi lặn đang hoạt động, phục vụ cho hơn 15.000 khách lặn hàng năm.

Trong khoảng thời gian 45 phút trên tàu, các huấn luyện viên tranh thủ hướng dẫn Lữ khách thông tin và kỹ thuật cơ bản của môn lặn. Nhóm khách thăm quan chúng tôi – Tây ta đủ cả – chăm chú lắng nghe về kỹ thuật thở bình hơi, cách ra dấu dưới nước bằng tay, cách mang dây nịt, bình hơi và cách xử lý một số tình huống dưới biển.

Nằm về phía nam vịnh Nha Trang, Hòn Mun là hòn đảo quyến rũ nhất trong hệ thống đảo ở đây với hệ sinh thái phong phú. Do địa thế rất gần với dòng hải lưu nóng từ phía xích đạo đưa tới nên đảo thích hợp cho san hô và nhiều loài sinh vật biển nhiệt đới phát triển. Bởi vậy, Hòn Mun tập hợp một quần thể sinh vật biển phong phú và đa dạng nhất Việt Nam với 1.500 loài san hô và sinh vật biển trong tổng số khoảng 2.000 loài trên thế giới. Hòn Mun đã trở thành nơi quan sát, nghiên cứu rất lý thú, bổ ích cho các nhà nghiên cứu sinh vật biển, hải dương học và Lữ khách muốn tìm hiểu về biển. Từ năm 2001, Khu bảo tồn biển Hòn Mun – dự án bảo tồn biển đầu tiên ở Việt Nam – chính thức ra đời với mục tiêu giúp cộng đồng dân cư tại các đảo nâng cao đời sống và cộng tác với các bên liên quan để bảo vệ, quản lý có hiệu quả đa dạng sinh học biển. Đây có thể xem như một mô hình mẫu về hợp tác quản lý dành cho các khu bảo tồn biển của Việt Nam.

Tàu neo gần Hòn Mun, chúng tôi háo hức và hồi hộp áp dụng những kiến thức lặn vừa học trên tàu. Khoác lên mình đủ loại dụng cụ như áo lặn, chân nhái, bình dưỡng khí, áo phao, dây nịt chì…, tôi buông mình xuống biển. Bước đầu, tôi khá vất vả khi phải làm quen với cách thở bằng bình dưỡng khí: Hít vào và thở ra đều bằng miệng. Nếu mất tập trung, bạn lại hít thở bằng mũi theo thói quen (phần mũi nằm trong kính lặn không vô nước) sẽ dẫn đến tình trạng mất nhịp thở và luống cuống chân tay.

Tuy nhiên, những vất vả ban đầu cũng được đền đáp khi tôi chính thức lặn xuống biển. Phía dưới mặt nước là một thế giới hoàn toàn khác, lung linh, đa sắc và kỳ ảo. Những “cánh rừng” san hô trải dài ngút mắt với đủ hình thù, màu sắc kỳ lạ. Rồi hải quỳ, rồi cầu gai, rồi tôm cua… cũng thi nhau khoe sắc. Tôi ngơ ngẩn ngắm những đàn cá mú, cá mó, cá bò da, cá khoang cổ, cá kèn, cá thiên thần, cá bướm… lượn lờ giữa rạn san hô – hình ảnh mà trước giờ tôi chỉ được thấy trên tivi. Thỉnh thoảng, nấp giữa những ngách san hô, một chú cá chình thò đầu ra tò mò “dò xét” những người khách lạ. Trong đoàn có một khách thăm quan nữ vẫn hăng hái tham gia lặn dù cô không biết… bơi. Được một huấn luyện viên dìu đi trong suốt buổi lặn, cô chỉ tập trung cho việc nhìn và… thở đúng cách.

Sau 2 lần lặn với độ sâu tối đa là 6m, đoàn chúng tôi nghỉ ngơi, dùng bữa cơm trưa dã ngoại trên tàu. Trong bữa ăn, nghe chúng tôi bàn luận rôm rả về buổi lặn, anh Trần Quang Huân – huấn luyện viên của Trung tâm Lặn biển Việt Nam (Vinadive) – cho biết thêm: “Lặn như hôm nay vẫn chưa thật sự gọi là “đã” vì thời gian làm quen với môn lặn của Lữ khách còn ngắn, độ sâu tối đa chỉ mới là 6m. Đối với những khách thăm quan thật sự yêu thích và muốn gắn bó lâu dài với bộ môn lặn, chúng tôi còn tổ chức chương trình học lặn kéo dài 3 ngày”. Cũng theo anh Huân, tham gia chương trình này, Lữ khách sẽ được học kỹ hơn, được khám phá những hang động ngầm dưới biển Hòn Mun với độ sâu tối đa lên đến 18m. Kết thúc khóa học, khách thăm quan được cấp bằng SSI (Scuba School International) – chứng nhận quốc tế về khả năng lặn biển.